Profesyonel sporcular teknoloji bağımlılığını diğer bağımlılıklara benzer görüyor ve olumsuz olarak tanımlıyor.
Seçil Karaoğlu
Çağımızın en büyük sorunları arasında yer alan teknoloji bağımlılığı profesyonel sporcularda da görülüyor. Kocaeli Üniversitesi akademisyenleri tarafından yapılan çalışmada profesyonel sporcuların teknoloji bağımlılığına ilişkin metaforları (benzetme) incelendi. Çalışmaya göre profesyonel sporcuların teknoloji bağımlılığına yönelik metaforları en çok bağımlılık kategorisinde, en az olumlu durum kategorisinde yer aldı. Sporcuların teknoloji bağımlılığını içinden çıkılması güç bir durum, hastalığa benzer, hissizleştiren, insana zarar verici olarak gördükleri tespit edildi.
47 Metafordan Sadece 3’ü Olumlu
Çalışmaya göre sporcular teknoloji bağımlılığını diğer bağımlılıklarla benzer görerek içinden çıkılmasının güç olduğunu düşünüyor. 2022 yılında Kocaeli Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi öğretim elemanları Prof. Dr. Elif Karagün, Arş. Gör. Müge Serper Kahveci ve Arş. Gör. Gökhan Çakmak tarafından gerçekleştirilen “Profesyonel Sporcuların Teknoloji Bağımlılığına İlişkin Metaforları” adlı çalışmanın anket sonuçlarına göre sporcuların teknoloji bağımlılığına ilişkin kullandıkları metaforlar incelendiğinde 47 farklı metafor oluştuğu görüldü. Araştırmada birbirine yakın olan cevaplar kategorize edildi. Toplamda 8 kategori oluştu. Bu kategoriler; “bağımlılık”, “olumlu durum”, “olumsuz durum”, “canlı varlık”, “hastalık”, “kötü ortam/nesne”, “yiyecek” ve hissizleşme” olarak belirlendi. En fazla yüzde 46,8 ile bağımlılık, en az yüzde 3,8 ile olumlu durum kategorisi altında metafor yer aldı. Bu metaforlardan en çok sigara bağımlılığı (17), madde bağımlılığı (9) ve alkol (5) kullanıldığı görüldü. Katılımcılar teknoloji bağımlılığını içine girince çıkılmaz hale gelmesinden dolayı at yarışına, aşırısının bedene ve ruha zarar vermesi bakımından alkole, kurtulması imkânsız olduğundan uyuşturucuya benzediğini ifade etti.
| Anlamları Açısından Metafor Kategorileri, Kullanılan Metaforlar, Metafor Sayıları ve Yüzdeleri | |||
| Kategori Adı | Metaforlar | Farklı Metafor Sayısı | Yüzde |
| Bağımlılık | Sigara bağımlılığı, madde bağımlılığı, alkol, telefon, at yarışı oynamak, bağımlılık, yeni telefon almak, dizi, emzik | 9 | 46,8 |
| Canlı Varlık | İnsan, sevgi, başsız insan, süt emen bebek, sürü, kene, kurtçuk | 7 | 8,9 |
| Hastalık | Kanser, obsesif kompulsif hastalık, virüs, bitkisel hayat | 5 | 8,9 |
| Hissizleşme | Tembellik, uyku, kör olmak, hissizlik, hipnoz | 5 | 6,3 |
| Kötü Ortam/Nesne | Çukur, bataklık, zehir, karanlık, sanal parmaklık, diken | 6 | 8,9 |
| Olumlu Durum | Yenilik, sosyalleşme, araştırma | 3 | 3,8 |
| Olumsuz Durum | Kapitalizm, olumsuzluk, ucu bir yere bağlı olmayan bir zincire bağlı fil, tek başına bir adaya düşme, yalnızlık, işkence | 6 | 8,9 |
| Yiyecek | Şeker yemek, tuzlu çekirdek yemek, en sevilen yemek, yemek yeme, sakız, karbonhidrat | 6 | 7,6 |
| Toplam | 47 | 100 | |
Günde 3-4 saat sosyal medya kullanıyorlar
Atletizm, badminton, futbol, taekwondo gibi 17 farklı branştan profesyonel düzeyde sporcular ile gerçekleştirilen çalışmada 79 anket değerlendirildi. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal’da yayınlanan çalışmada anket uygulanan katılımcıların yüzde 55’i kadın, yüzde 45’i erkeklerden oluşuyor ve yaş ortalamaları 20-35 aralığında. Katılımcıların spor yılı ortalamaları 4-18 olarak saptanırken 37’sinin milli sporcu ve çoğunluğunun (yüzde 73,8) üniversite mezunu olduğu belirlendi. Sporcuların yüzde 57,5’inin günde 3 ila 4 saatini sosyal medya kullanarak geçirdiği ve en çok kullanılan platformun Instagram olduğu tespit edildi.
Prof. Dr. Elif Karagün, Arş. Gör. Müge Serper Kahveci ve Arş. Gör. Gökhan Çakmak’ın araştırmasına göre profesyonel sporcular teknoloji bağımlılığını insana zararlı görüyor, olumsuz metaforlar üretiyorlar. (Bilimin Kamusal İletişimi (bil-ki) TÜBİTAK 1001, proje no: 123K063)
